ارتباط بین هوش معنوی و فرسودگی شغلی معلمان تربیت‌بدنی (مطالعه موردی استان سمنان)

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

2 دانشیار مدیریت ورزشی دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران،

3 استادیار مدیریت ورزشی دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، بررسی ارتباط بین هوش معنوی و فرسودگی شغلی معلمان تربیت‌بدنی بود. روش تحقیق توصیفی همبستگی است و جامعۀ آماری تحقیق شامل کلیه‌ معلمان تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش استان سمنان می‌باشد که با استفاده از جدول مورگان 148 نفر (77 مرد و 71 زن) به‌عنوان نمونۀ آماری به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه‌های هوش معنوی (بدیع و همکاران، 1389) و فرسودگی شغلی (مسلش، 1996) را تکمیل کردند. پس از جمع‌آوری پرسشنامه‌ها درنهایت تعداد 141 پرسشنامه موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین متغیرهای هوش معنوی و فرسودگی شغلی ارتباط معکوس و معناداری وجود دارد (01/0 P<). همچنین بین تمامی زیرمقیاس‌های هوش معنوی و فرسودگی شغلی ارتباط منفی و معناداری مشاهده شد. نتایج رگرسیون خطی ساده مؤید آن بود که هوش معنوی به‌تنهایی 36 درصد واریانس فرسودگی شغلی را پیش‌بینی می‌کند. همچنین رگرسیون چندگانه نشان داد که "توانایی تعامل و مقابله با مشکلات" با میزان 31/0- بیشترین سهم و "خودآگاهی و عشق" با میزان 12/0- کمترین سهم را در پیش‌بینی متغیر فرسودگی شغلی دارند. درنهایت نتایج آزمون‌های t و ANOVA حاکی از آن بود که بین میانگین‌های هوش معنوی و فرسودگی شغلی بر اساس برخی از ویژگی‌های جمعیت شناختی شامل جنسیت، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات و سابقه کار اختلاف معناداری وجود ندارد (05/0p>).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship between Spiritual Intelligence and Burnout of Physical Education Teachers (Case Study: Semnan Province)

نویسندگان [English]

  • Mostafa Sabeti Rad 1
  • Hasan Bahrololoum 2
  • Seyyed Reza Hosseininia 3
1 MSc Student of Sport Management, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran
2 Associate Professor of Sport Management, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran
3 Assistant Professor of Sport Management, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the relationship between spiritual intelligence and burnout of physical education teachers. The research method was descriptive – correlation and the population consisted of all physical education teachers in the Semnan province. According to Morgan Table, 148 teachers (77 males and 71 females) were selected through cluster random sampling method as the sample. Participants completed the Spiritual Intelligence Questionnaire (Badie et al., 2010) and Maslach Burnout Inventory (MBI) (Maslach et al., 1996). 141 completed questionnaires were examined. The results showed a significant reverse relationship between spiritual intelligence and burnout (P<0.01). Also, there was a significant negative relationship among all subscales of spiritual intelligence and burnout. Simple linear regression analysis showed that spiritual intelligence alone predicted 36% of the variance in burnout. Also, multiple regression analysis showed that two subscales of spiritual intelligence entitled "ability to interact and deal with problems" had the highest share (-0.31) and "self-consciousness and love" had the lowest share (-0.12) in predicting burnout. Finally, results of t test and ANOVA showed no significant differences between spiritual intelligence and burnout means based on some demographic characteristics including gender, marital status, education level and work experience (P>0.05).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spiritual intelligence
  • burnout
  • Physical Education Teachers
  • ability to interact
  • self-consciousness
  1. آرزومندی، فریده؛ پرداختچی، محمدحسن و احمدی، غلامعلی، (1388)، بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و فرسودگی شغلی مدیران و معلمان مدارس شهرستان تاکستان، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال 3، شماره 3: 50-25.
  2. ابراهیمی کوه بانی، شهین، (1390)، رابطه‌ی هوش معنوی و هوش هیجانی با رضایت از زندگی در دانش آموزان تیزهوش دختر دبیرستانی شهر بیرجند، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قاینات: 59-58.
  3.  احیاء کننده، منیژه؛ شفیع‌آبادی، عبداله و سودانی، منصور، (1391)، رابطه هوش هیجانی و مؤلفه‌های آن با فرسودگی شغلی کارکنان متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان، فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی،‌ دوره چهارم، شماره 11: 77-66.
  4. اسدی، جوانشیر؛ برجعلی، احمد و جمهری، فرهاد، (1384)، رابطه‌ی بین هوش هیجانی، فرسودگی شغلی و سلامت روان کارکنان شرکت ایران‌خودرو، تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، جلد 6، شماره 22: 56- 41.
  5. اشرفی سلطان احمدی، حسین؛ مهرمند، احد؛ غلامیان، علیرضا و عزیزی نژاد، بهاره، (1389)، بررسی رابطه‌ی تعهد سازمانی با فرسودگی شغلی دبیران مدارس مقطع راهنمایی شهرستان مهاباد، فصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، سال پنجم، شماره 18: 29-1.

6. باعزت، فرشته و شریف‌زاده، حکیمه، (1391)، رابطه هوش معنوی و هوش هیجانی با استرس شغلی کارکنان دانشگاه، فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، دوره چهارم، شماره 13: 68-55.

7. باقرپور، معصومه و عبداله زاده، حسن، (1391)، رابطه بین هوش معنوی و سبک رهبری مدیران مدارس شهرستان گرگان، فصلنامه علمی – پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال سوم، شماره 2: 98- 87.

8. بایرامی، منصور؛ هاشمی، تورج؛ قهرمانزاده، علی و علائی، پروانه، (1390)، بررسی سلامت روان‌شناختی و هوش هیجانی با فرسودگی شغلی در پرستاران بیمارستان دولتی تبریز، تحقیقات علوم رفتاری، دوره 9، شماره 2: 147- 141.

9. جهانی، حوریه، (1390)، شناسایی و سنجش مؤلفه‌های هوش معنوی در محیط کار، پژوهش‌های مدیریت عمومی، سال چهارم، شماره دوازدهم: 94-71.

10. خروش، مجید، (1388)، ارتباط بین فعالیت بدنی با فرسودگی و انگیزه‌ی پیشرفت در کارشناسان ورزش سازمان تربیت‌بدنی جمهوری اسلامی ایران، نشریه‌ی علوم حرکتی و ورزش، شماره 14: 133- 143.

11. خزائی، حسین، (1389)، هوش معنوی و بهداشت روانی، پژوهش‌های علم و دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره 1: 56-31.

12. خوشبختی، جعفر؛ کشتی دار، محمد و شمشیری، رضا، (1388)، رابطه بین هوش هیجانی و تحلیل رفتگی شغلی دبیران تربیت‌بدنی مقطع متوسطه‌ی شهر مشهد، پژوهش در علوم ورزشی، شماره 23: 90-71.

13. دلپسند، منصور؛ نصیری پور، امیر اشکان؛ رئیسی، پوران و شهابی، مسعود، (1390)، رابطه‌ی هوش عاطفی با فرسودگی شغلی پرستاران بخش‌های مراقبت‌های ویژه، مجله پرستاری مراقبت ویژه، دوره 4، شماره 2: 86- 79.

14. رحمانی، فرحناز؛ بهشید، مژگان؛ زمانزاده، وحید و رحمانی، فرزاد، (1389)، ارتباط سلامت عمومی، استرس و فرسودگی شغلی در پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه، نشریه پرستاری ایران، دوره 23، شماره 66: 63- 55.

15. رستمی، علیرضا؛ نوروزی، علی؛ زارعی، عادل؛ امیری، محسن و سلیمانی، مهران، (1387)، بررسی رابطه فرسودگی شغلی و سلامت روان با نقش کنترل‌کنندگی جنسیت و تاب‌آوری در میان معلمان ابتدایی، فصلنامه سلامت کار ایران، دوره 5، شماره 3 و 4: 75-68.

16. رقیب، مائده سادات؛ احمدی، سید جعفر و سیادت، سید علی، (1387)، تحلیل میزان هوش معنوی دانشجویان دانشگاه اصفهان و ارتباط آن با ویژگی‌های جمعیت شناختی، پژوهشنامه مطالعات روانشناسی تربیتی، شماره 8: 56-39.

17. رمضان نژاد، رحیم؛ پورسلطانی زرندی، حسین و حسینی‌نیا، سید رضا، (1388)، ارتباط بین جوسازمانی مدارس و تحلیل رفتگی شغلی معلمان تربیت‌بدنی، مدیریت ورزشی، شماره 1: 235- 225.

18. رمضان نژاد، رحیم؛ خبیری، محمد؛ اسدی، حسن و همتی نژاد، مهرعلی، (1379)، بررسی عوامل استرس‌زای شغلی در بین مربیان ورزش دانشگاه‌های دولتی کشور، نشریه حرکت، شماره 6: 72-59.

19. شیرکول، ماندانا؛ نبوی، محمد و غباری بناب، باقر، (1384)، عوامل مؤثر بر بروز فرسودگی شغلی معلمان دانش آموزان نابینا، ناشنوا و عادی در مقطع راهنمایی شهر تهران، مجله روانشناسی و علوم تربیتی، سال سی و پنجم، شماره 2: 135-109.

20. ساعتچی، محمود، (1387)، بهداشت روانی در محیط کار با تأکید بر فشار روانی و فرسودگی شغلی، جلد اول، چاپ اول، نشر ویرایش، تهران: 31-30.

21. سپاه منصور، مژگان؛ شهریاری احمدی، منصوره و شهامی، ناهید، (1391)، رابطه‌ی بین کیفیت زندگی، رضایت شغلی و فرسودگی شغلی معلمان، فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، سال سوم، شماره 3: 110- 91.

22. سعادت، اسفندیار، (1375)، تأثیر تحلیل رفتگی بر کارایی نیروی انسانی، دانش مدیریت، شماره 33 و 34: 26-14.

23. سلیمیان، معصومعلی؛ عنابستانی، مینا؛ چاوش باشی، فرزانه و احمدیان، الهه، (1390)، بررسی رابطه هوش معنوی با استرس شغلی کارکنان در شهرداری مشهد، نهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، مشهد، 1-13.

24. سهرابی، فرامرز، (1387)، مبانی هوش معنوی، فصلنامه سلامت روان، سال اول، شماره 1: 18- 14.

25. سید قراعینی، خدیجه و سید عباس زاده، میرمحمد، (1386)، بررسی رابطه بین سبک‌های رهبری مدیران و فرسودگی شغلی دبیران دبیرستان‌های ارومیه، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 97: 132-109.

26. صابری، حمیدرضا؛ مروجی، علیرضا و ناصح، جواد، (1390)، بررسی عوامل مرتبط با فرسودگی شغلی معلمان مدارس شهر کاشان در سال 1386، فصلنامه طب جنوب- دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر، سال چهاردهم، شماره 1: 50-41.

27. صباغیان راد، لیلا؛ تندنویس، فریدون؛ مظفری، سید میر احمد و زارعی، علی، (1385)، ارتباط تعهد سازمانی و تحلیل رفتگی مدرسین تربیت‌بدنی عمومی، پژوهش در علوم ورزشی، شماره 10: 103-89.

28. صفری، شهربانو و گودرزی، حسنیه، (1388)، بررسی فرسودگی شغلی و ارتباط آن با متغیرهای جمعیت شناختی در بین اساتید و کارکنان دانشگاه، فصلنامه تازه‌های روان‌شناسی صنعتی-سازمانی، سال اول، شماره 1: 69-63.

29. صلاحیان، افشین؛ عریضی، حمیدرضا؛ بابا میری، محمد و عسگری، آزاده، (1390)، عوامل پیش‌بین سندرم فرسودگی شغلی، پژوهش پرستاری، دوره 6، شماره 23: 31- 23.

30. عارفی، محبوبه؛ قهرمانی، محمد و طاهری، مرتضی، (1389)، میزان فرسودگی شغلی و رابطه‌ی آن با منتخبی از متغیرهای جمعیت شناختی در اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 4، شماره 2: 86-72.

31. عزیزی مقدم، ابوبکر، (1388)، بررسی رابطه‌ی سلامت سازمانی مدارس و فرسودگی شغلی دبیران، ماهنامه علمی-پژوهشی دانشور رفتار، سال 16، شماره 36: 22-1.

32. علوی، سید سلمان؛ جنتی فرد، فرشته و داوودی، علی، (1388)، بررسی و مقایسه سلامت روانی و فرسودگی شغلی در کارکنان و کارگران شرکت سایپا، ماهنامه مهندسی خودرو و صنایع وابسته، سال اول، شماره 6: 25-21.

33. غنا، سامیه؛ جویباری، لیلا، شریف نیا، سید حمید، حکمت افشار، میترا، ثناگو، اکرم و چهره‌گشا، مریم، (1391)، بررسی همبستگی هوش معنوی با برخی از عوامل جمعیت‌شناسی و آموزشی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان، مدیریت ارتقای سلامت، دوره 2، شماره 1: 23-17.

34. فرح بخش، سعید، (1387)، رابطه ابعاد مختلف فرسودگی شغلی و برخی از عوامل مربوط به شغل در مدیران سازمان‌های دولتی استان لرستان، تحقیقات علوم رفتاری، دوره 9، شماره 1: 62-56.

35. فیلیان، عماد، (1371)، بررسی میزان فرسودگی شغلی و ارتباط آن با روش‌های مقابله‌ای پرستاران، دانشکده علوم پزشکی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، چکیده پایان‌نامه.

36. کونانی، محمد زمان و شعبانی بهار، غلامرضا، (1390)، رابطه بین فرسودگی شغلی با سلامت عمومی معلمان تربیت‌بدنی استان لرستان، پژوهش‌های مدیریت ورزشی و علوم حرکتی، سال دوم، شماره 3: 91- 77.

37. کیانی زاده، راضیه، (1391)، بررسی رابطه بین هوش معنوی با فرسودگی شغلی در پرستاران، همایش ملی رفتار سازمانی در پرستاری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان، 1-26.

38. کیخانژاد، مهین؛ پورقاز، عبدالوهاب و فرجی امرکی، اکبر، (1390)، بررسی مقایسه‌ای استرس شغلی دبیران تربیت‌بدنی مدارس دولتی راهنمایی، فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، دوره سوم، شماره 9: 73-61.

39. محمدزاده، حسن؛ سیدابراهیمی، سمکو و سامی، سعید، (1391)، بررسی رابطه‌ی کمال‌گرایی، استرس و تحلیل رفتگی در بین مربیان شنای زن و مرد، رشد و یادگیری حرکتی – ورزشی، شماره 9: 139-129.

40. محمدی، شهناز، (1385)، مقایسه مکانیسم‌های مقابله‌ای، فرسودگی شغلی و سلامت روان در بین دبیران ایران و هند، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 16، سال 5: 95-60.

41. موسوی، سید حسن؛ طالب زاده نوبریان، محسن و شمس مورکانی، غلامرضا، (1390)، بررسی رابطه‌ی هوش معنوی و رفتار شهروندی معلمان دبیرستان‌های شهر زنجان، فصلنامه روانشناسی تربیتی، سال هفتم، شماره 22: 94- 65.

42. نورزاد قراملکی، فاطمه؛ میرنسب، میر محمود؛ غباری بناب، باقر و هاشمی، تورج، (1390)، رابطه‌ی هوش معنوی با شیوه های مقابله مذهبی در دانشجویان دانشگاه تبریز، اولین همایش ملی یافته‌های علوم شناختی در تعلیم و تربیت، مشهد: 9-1.

43. هادی تبار، حمیده؛ نوابی نژاد، شکوه و احقر، قدسی، (1390)، بررسی تأثیر آموزش مؤلفه‌های هوش معنوی بر کیفیت زندگی همسران جانباز شاغل به تحصیل در مدارس بزرگ‌سالان شهر تهران، مجله علمی پژوهشی طب جانباز، سال 4، شماره 14: 11-1.

44. یعقوبی، ابوالقاسم، (1389)، بررسی رابطه هوش معنوی با میزان شادکامی دانشجویان دانشگاه بوعلی همدان، پژوهش در نظام های آموزشی ، شماره 9: 105-92.

45.Alam, M., Hedayat, SH., Maleki, B., Monazami, M., Alam, Z., Vatandoust, M., & Nasirzade, A. (2012). The Relationship between Emotional Intelligence and Burnout in Iranian Soccer Super League Referees. Current Research Journal of Biological Sciences, 4, 544-550.

46.Alam, Sh., Bahmaei, Sh., Monazami, M., & Alam, Z. (2013). The Relationship between Organizational Commitment and Job Burnout among High Schools Physical Education Teachers. life Science Journal, 10, 1268-1273.

47.Antoniou, A., Ploumpi, A., & Ntalla, M. (2013). Occupational Stress and Professional Burnout in Teachers of Primary and Secondary Education: The Role of Coping Strategies. journal of Psychology, 4, 349-355.

48.Brenda, C. S. S. (2008). Burnout, spirituality and Social Support in Women who are Perinatal Social Workers: A Quantitative and Qualitative Study, PhD Thesis, Tulane University, USA, pp: 3.

49.Brouwers, A., Tomic, W., & Boluijt, H. (2011). Job Demands, Job Control, Social Support and Self-Efficacy Beliefs as determinants of Burnout among Physical Education Teachers. Europe’s Journal of Psychology, 7, 17-39.

50.Brudnik, M. (2011). Professional Burnout in Female and Male Physical Education Teachers: A Four Phase Typological Model. Journal of human movement, 12, 188-195.

51.C-dela Pena, S. (2010). Spiritual Intelligence and Work Stress among Basic Education Faculty of a Private Non-Sectarian School. Liceo Journal of Higher Education Research, 6, 253-270.

52.Ferent, C., Guay, F., Senecal, C., & Austin, S. (2012). Predicting Intraindividual Changes in Teacher Burnout: The Role of Perceived School Environment and Motivational Factors. Journal of Teaching and Teacher Education, 28, 514-525.

53.Gyust, B., Geenglass,G., Ganster, D.C., & Burk, R. j. (1990). The Role of Gender Differences Occupational Stress and Depersonalization. Journal of social behavior and personality, 5, 387-392.

54.Hein, V., Ries, F., Pires, F., Caune, A., Emeljanovas, A., Heszteráné Ekler, J., & Valantiniene, I. (2012). The Relationship between Teaching Styles and Motivation to Teach Among Physical Education Teacher. Journal of Sports Science and Medicine, 11, 123-130.

55.Jae-Pil, H., King, K. M., Naeger, D. J. (2011). The Impact of Burnout on Work Outcomes among South Korean Physical Education Teachers. Journal of Sport Behavior, 34, 343-358.

56.Javaheri, H., Safarnia, H., & Mollahosseini, A. (2013). Survey Relationship between Spiritual Intelligence and Service. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 4, 547-554.

57.Kordestani Abdoli, K., Sheihki, Z. (2013). Investigation of Relationship between Spiritual Intelligence and Job Erosion. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3, 227-223.

58.Luk, A.l., Chan, B.P.S., Cheong, S.W., & Ko, S.K.K. (2010). An Exploration of the Burnout Situation on Teachers in Two Schools in Macau. Journal of Social Indic Research, 95, 489–502.

59.Malakuti, S. k., Nojom, M., Salehi, M., & Bijari, B. (2013), Job Stress and Burnout Syndrome in a Sample of Rural Health Workers, Behvarzes, in Tehran, Iran. Iran J Psychiatry, 6, 70-74.

60.McCormick, J., & Barnett, K. (2011). Teachers' Attributions for Stress and Their Relationships with Burnout. International Journal of Educational Management, 25, 278-293.

61.Nasr Isfahani, A., & Nobakht, H. (2013). Impact of Spiritual Intelligence on the Staff Happiness. International Journal of Academic in Business and Social Sciences, 3, 253-266.

62.Piatkowska, J. (2006). The Relationship between Spirituality and Burnout among Mental Health Therapists, Master's thesis, California State University, United States, pp: 64.

63.Rani, A. A., Abidin, I., & AbHamid, M. R. (2013). The Impact of Spiritual Intelligence on Work Performance: Case Studies in Government Hospitals of East Coast of Malaysia. A Multidisciplinary journal of Global Macro Trend, 2, 46–59.

64.Sahebalzaman, M., Farahani, H., Abasi, R., & Talebi, M. (2013). The Relationship between Spiritual Intelligence with Psychological Well-Being and Purpose in life of Nurses. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 18, 38-41.

65.Saiiari, A., Moslehi, M., & Valizadeh, R. (2011). Relationship between Emotional Intelligence and Burnout Syndrome in Sport Teachers of Secondary Schools. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 1786–1791.

66.Saini, R. (2012). A Study of Burnout in Relation to Demographic Variables among Primary School Teachers. Journal of International Indexed & Referred Research, 1, 79-70.

67.Salami, S. (2011). Job Stress and Burnout among Lecturers: Personality and Social Support as Moderators. Asian Social Science, 7, 110-121.

68.Shabani, J., Siti Aishah, H., Aminah, A., & Maznah B. (2010). Age as Moderated Influence on the Link of Spiritual and Emotional Intelligence with Mental Health in High School Students, Faculty of Educational Studies. Journal of American Science, 6, 194-400.

69.Slami Farsani, M., Aroufzad, Sh., & Asadi Farsani, F. (2012). Relationship between Burnout with Mental Health and Personality Traits among Physical Education Teachers. European Journal of Experimental Biology, 2, 2140-2144.

70.Volk, F.K., Logan, D.S., Jones, M., & Gadomski, M. (2010).Investigating the correlation between burnout and spirituality among Resident Assistants. Master’s thesis, Libert University , U.S. pp:3.

71.Yahyazadeh-Jelouda, S., & Lotfi-Goodarz,F. (2012). What Is the Relationship between Spiritual Intelligence and Job Satisfaction among MA and BA Teacher? International Journal of Business and Social Science, 3, 299-303.

72.Zahid, M. (2013). A Study of Spiritual Intelligence and Pupil Teachers. International Educational E-Journal, 2, 45-49.